श्री गुरु चरित्र परयाण का यह तीसवाँ अध्याय है श्री गुरु चरित्र में कुल 53 अध्याय हैं आप इन्हें एक एक कर पाठ करे सभी आधाय का लिंक नीचे दिया गया है.
- Read Previous Lesson – Shri Guru Charitra Adhyay 29
- Read Next Lesson– Shri Guru Charitra Adhyay 31
- Read – Sampurna Guru Charitra Prayan in Marathi.
श्रीगणेशाय नमः । श्रीसरस्वत्यै नमः । श्रीगुरुभ्यो नमः ।
नामधारक शिष्यराणा । लागे सिद्धाचिये चरणां ।
विनवीतसे कर जोडून । भक्तिभावेंकरोनियां ॥ १ ॥
जय जया सिद्धमुनि । तूंचि तारक भवार्णी ।
अज्ञानतिमिर नासोनि । ज्योतिःस्वरुप तूंचि होसी ॥ २ ॥
अविद्यामायासागरीं । बुडालों होतों महापुरीं ।
तुझी कृपा जाहली तरी । तारिलें मातें स्वामिया ॥ ३ ॥
तुवां दाविला निजपंथ । जेणें जोडे परमार्थ ।
विश्र्वपालक गुरुनाथ । तूंचि होसी स्वामिया ॥ ४ ॥
गुरुचरित्र सुधारस । तुवां पाजिला आम्हांस ।
तृप्त न होय गा मानस । तृषा आणिक होतसे ॥ ५ ॥
तुवां केलिया उपकारासी । उत्तीर्ण नव्हे मी वंशोवंशी ।
निजस्वरुप आम्हांसी । दाविलें तुम्ही सिद्धमुनि ॥ ६ ॥
मागें कथा निरोपिलीसी । अभिनव जाहलें सृष्टीसी ।
पतिताकरवीं ख्यातीसी । वेद चारी म्हणविले ॥ ७ ॥
त्रिविक्रम महामुनेश्र्वरासी । बोधिलें ज्ञान प्रकाशीं ।
पुढें कथा वर्तली कैशी । विस्तारावें दातारा ॥ ८ ॥
ऐकोनि शिष्याचें वचन । संतोषला सिद्ध आपण ।
प्रेमभावें आलिंगोन । आश्र्वासीतसे तये वेळीं ॥ ९ ॥
धन्य धन्य शिष्यमौळी । तुज लाधलें अभीष्ट सकळी ।
गुरुची कृपा तात्काळी । जाहली आतां परियेसा ॥ १० ॥
धन्य धन्य तुझी वाणी । वेध लागला श्रीगुरुचरणीं ।
तूंचि तरलासा भवार्णी । सकळाभीष्टें साधतील ॥ ११ ॥
तुवां पुसिला वृत्तांत । संतोष झाला आजि बहुत ।
श्रीगुरुमहिमा असे ख्यात । अगम्य असे सांगता ॥ १२ ॥
एकेक महिमा सांगतां । विस्तार होईल बहु कथा ।
संकेतमार्गे तुज आतां । निरोपीतसे परियेसीं ॥ १३ ॥
पुढें असतां वर्तमानीं । तया गाणगग्रामभुवनीं ।
महिमा होतसे नित्यनूतनी । प्रख्यातरुप होऊनियां ॥ १४ ॥
त्रयमूर्तीचा अवतार । झाला नृसिंहसरस्वती नर ।
महिमा त्याची अपरांपर । सांगतां अगम्य परियेसा ॥ १५ ॥
महिमा तया त्रयमूर्तीची । सांगतां शक्ति आम्हां कैची ।
काया धरुनि मानवाची । चरित्र केलें भूमीवरी ॥ १६ ॥
तया स्थानीं असतां गुरु । ख्याति झाली अपरांपरु ।
प्रकाशत्व चारी राष्ट्र । समस्त येती दर्शना ॥ १७ ॥
येती भक्त यात्रेसी । एकोभावें भक्तीसी ।
श्रीगुरुदर्शनमात्रेसीं । सकळाभीष्ट पावती ॥ १८ ॥
दैन्य पुरुष होती श्रियायुक्त । वांझेसी पुत्र होय त्वरित ।
कुष्ठें असेल जो पीडित । सुवर्ण होय देह त्याचा ॥ १९ ॥
अक्षहीना अक्ष येती । बधिर कर्णी ऐकती ।
आपस्मारादि रोग जाती । श्रीगुरुचरणदर्शनमात्रें ॥ २० ॥
परीस लागतां लोहासी । सुवर्ण होय नवल कायसी ।
श्रीगुरुकृपा होय ज्यासी । सकळाभीष्ट पाविजे ॥ २१ ॥
ऐसें असतां वर्तमानीं । उत्तर दिशे माहुरस्थानीं ।
होता विप्र महाधनी । नाम तया ‘ गोपीनाथ ‘ ॥ २२ ॥
तया पुत्र होऊनि मरती । करी दुःख अनेक रीतीं ।
दत्तात्रेया आराधिती । स्त्रीपुरुष दोघेजण ॥ २३ ॥
पुढें जाहला आणिक सुत । तया नाम ठेविती ‘ दत्त ‘ ।
असती आपण धनवंत । अति प्रीतीं वाढविलें ॥ २४ ॥
एकचि पुत्र तया घरीं । अति प्रीति तयावरी ।
झाला पांच संवत्सरी । व्रतबंध केला तयासी ॥ २५ ॥
वर्षे बारा होतां तयासी । विवाह करिती प्रीतीसी ।
सुरुप पाहुनी नवरीसी । सासूसासर्यांसी महाप्रेम ॥ २६ ॥
मदनाचे रतीसरसी । रुप दिसे नोवरीसी ।
अति प्रीति सासूश्र्वशुरासी । महाप्रेमें प्रतिपाळिती ॥ २७ ॥
दंपती एकचि वयेसीं । अति प्रिय महा हर्षी ।
वर्धता झाली षोडशी । वर्शे तया पुत्रासी ॥ २८ ॥
दोघें सुंदर सुलक्षण । एकापरीस एक प्राण ।
न विसंबिती क्षण क्षण । अतिप्रिय परियेसा ॥ २९ ॥
ऐसी प्रेमें असतां देखा । व्याधि आली त्या पुरुषा ।
अनेक औषधें देतां ऐका । आरोग्य नोहे तयासी ॥ ३० ॥
नवचे अन्न तयासी । सदा राहे उपवासी ।
त्याची भार्या प्रीतीसी । आपण न घे सदा अन्न ॥ ३१ ॥
पुरुषावरी आपुला प्राण । करी नित्य उपोषण ।
पतीस देतां औषधें जाण । प्राशन करी परियेसा ॥ ३२ ॥
येणेंपरी तीन वर्षी । झाली व्याधि-क्षयासी ।
पतिव्रता स्त्री कैसी । पुरुषासवें कष्टतसे ॥ ३३ ॥
पुरुषदेह क्षीण झाला । आपण तयासरसी अबला ।
तीर्थ घेऊनि चरणकमळा । काळ क्रमी तयाजवळी ॥ ३४ ॥
दुर्गंधि झाले देह त्याचें । जवळी न येती वैद्य साचे ।
पतिव्रता सुमन तिचें । न विसंबेचि क्षणभरी ॥ ३५ ॥
जितुकें अन्न पतीसी । तितुकेचि ग्रास आपणासी ।
जैसें औषध देती त्यासी । आपण घेतसे परियेसा ॥ ३६ ॥
मातापिता दायाद गोती । समस्त तिसी वारिती ।
पतिव्रता ज्ञानवंती । न ऐके बोल कवणाचे ॥ ३७ ॥
दिव्यवस्त्रादि आभरणें । त्यजिलीं समस्त भूषणें ।
पुरुषावरी आपुला प्राण । काय सुख म्हणतसे ॥ ३८ ॥
उभयतांचीं मातापितां । महाधनिक श्रीमंता ।
पुत्रकन्येसी पाहतां । दुखः करिती परियेसा ॥ ३९ ॥
अनेक जपानुष्ठान । मंत्रविद्या महा हवन ।
अपरिमित ब्राह्मणभोजन । करविताति अवधारा ॥ ४० ॥
अनेक परींचे वैद्य येती । दिव्य रस-औषधें देती ।
शमन नव्हे कवणें रीतीं । महाव्याधीनें व्यापिलें ॥ ४१ ॥
पुसती आपल्या ज्योतिष्यासि । पूजा करिती कुळदेवतांसी ।
कांहीं केलिया पुत्रासी । आरोग्य नोहें सर्वथा ॥ ४२ ॥
वैद्य म्हणती तये वेळीं । नव्हें बरवें त्यासी अढळी ।
राखील जरी चंद्रमौळी । मनुष्ययत्न नव्हे आतां ॥ ४३ ॥
ऐसें ऐकोनि मातापिता । दुःखें दाटलीं करिती चिंता ।
जय जया जगन्नाथा । दत्तात्रेया गुरुमूर्ति ॥ ४४ ॥
आराधोनियां तुम्हांसी । पुत्र लाधलों संतोषी ।
पापरुप आपणासी । निधान केवीं राहों पाहे ॥ ४५ ॥
एकचि पुत्र आमचे वंशी । त्यातें जरी न राखिसीं ।
प्राण देऊं तयासरसी । दत्तात्रेया स्वामिया ॥ ४६ ॥
ऐसें नानापरी देखा । दुःख करिती जननीजनका ।
वारीतसे पुत्र ऐका । मातापिता आलिंगोनि ॥ ४७ ॥
म्हणे आपुले भोग सरले । जितुके ऋण तुम्हां दिधलें ।
अधिक कैचे देऊं भले । ऋणानुबंध न चुकेचि ॥ ४८ ॥
ऐसें ऐकोनि मातापिता । दोघें जाहली मूर्च्छागता ।
पुत्रावरी लोळतां । महादुःखें दाटोनियां ॥ ४९ ॥
म्हणती ताता पुत्रराया । आमुची आशा झाली वायां ।
पोषिसी आम्हां म्हणोनियां । निश्र्चय केला होता आपण ॥ ५० ॥
उबगोनियां आम्हांसी । सोडूनि केवीं जाऊं पाहसी ।
वृद्धाप्यपणीं आपणांसी । धर्म घडे केवीं तुज ॥ ५१ ॥
ऐकोनि मातापिता वचन । विनवीतसे आक्रंदोन ।
करणीं ईश्र्वराधीन । मनुष्ययत्न काय चाले ॥ ५२ ॥
मातापित्यांचे ऋण । पुत्रें करावें उत्तीर्ण ।
तरीच पुत्रत्व पावणें । नाहीं तरी दगडापरी ॥ ५३ ॥
मातेनें केले मज पोषण । एके घडीचे स्तनपान ।
उत्तीर्ण नव्हे भवार्ण । जन्मांतरी येऊनियां ॥ ५४ ॥
आपण जन्मलों तुमचे उदरीं । कष्ट दाविले अतिभारी ।
सौख्य न देखां कवणेपरी । ऐसा आपण पापी देखा ॥ ५५ ॥
आतां तुम्हीं दुःख न करणें । परमार्थी दृष्टी देणें ।
जैसें कांहीं असेल होणें । ब्रह्मादिकां न सुटेचि ॥ ५६ ॥
येणेंपरी जननीजनकां । संभाषीतसे पुत्र निका ।
तेणेपरी स्त्रियेसी देखा । सांगतसे परियेसा ॥ ५७ ॥
म्हणे ऐक प्राणेश्र्वरी । झाले आमुचे दिवस सरी ।
मजनिमित्तें कष्टलीस भारी । वृथा गेले कष्ट तुझे ॥ ५८ ॥
पूर्वजन्मींचे वैरपण । तुजसी होता माझा शीण ।
म्हणोनि तूंते दिधलें जाण । जन्मांतरीचे कष्ट देखा ॥ ५९ ॥
तूं जरी रहासी आमुचे घरीं । तुज पोशितील परिकरी ।
तुज वाटेल कष्ट भारी । जाईं आपुले माहेरा ॥ ६० ॥
ऐसें तुझें सुंदरपण । न लाधे आपण दैवहीन ।
न राहे तुझें अहेवपण । माझें अंग स्पर्शतां ॥ ६१ ॥
ऐकोनि पतीचें वचन । मूर्च्छा आली तत्क्षण ।
माथा लावूनियां चरणा । दुःख करी तये वेळीं ॥ ६२ ॥
म्हणे स्वामी प्राणेश्र्वरा । तुम्ही मज न अव्हेरा ।
तुम्हांसरी दातारा । आणिक नाहीं गति आपणा ॥ ६३ ॥
जेथें असे तुमचा देह । सवेंचि असे आपण पाहे ।
मनीं न करा संदेह । समागमी तुमची आपण ॥ ६४ ॥
ऐसे दोघांचिया वचनी । ऐकोनियां जनकजननी ।
देह टाकोनियां धरणीं । दुःख करिती तयेवेळीं ॥ ६५ ॥
उठवूनियां श्र्वशुरासी । संबोखीतसे सासूसी ।
न करा चिंता, हा भरंवसीं । पति आपुला वांचेल ॥ ६६ ॥
विनवीतसे तये वेळीं । आम्हां राखेल चंद्रमौळी ।
पाठवा एखाद्या स्थळीं । पति आपुला वांचेल ॥ ६७ ॥
सांगती लोक महिमा ख्याति । नृसिंहसरस्वती श्रीगुरुमूर्ति ।
गाणगापुरी वास करिती । तया स्वामी पहावें ॥ ६८ ॥
त्याचे दर्शनमात्रेसीं । आरोग्य होईल पतीसी ।
आम्हां पाठवा त्वरितेसीं । म्हणोनि चरणा लागली ॥ ६९ ॥
मानवली गोष्ट समस्तामसी । मातापिताश्र्वशुरांसी ।
निरोप घेऊनि सकळिकांसी । निघती झाली तये वेळीं ॥ ७० ॥
तया रोगिया करोनि डोली । घेवोनि निघाली ते बाळी ।
विनवीतसे तये वेळीं । आपले सासूश्र्वशुरांसी ॥ ७१ ॥
स्थिर करुनि अंतःकरण । सुखें रहावें दोघेंजण ।
पति असे माझा प्राण । राखील माझें कुळदैवत ॥ ७२ ॥
म्हणोनि सासूश्र्वशुरांसी । नमन करी प्रीतीसीं ।
आशीर्वाद देती हर्षी । अहेवपण स्थिर होय ॥ ७३ ॥
तुझे दैवें तरी आतां । आमुचा पुत्र वांचो वो माता ।
म्हणोनि निघाले बोळवीत । आशीर्वाद देताति ॥ ७४ ॥
येणेंपरी पतीसहित । निघती झाली पतिव्रता ।
क्वचित्काळ मार्ग क्रमितां । आली गाणगापुरासी ॥ ७५ ॥
मार्ग क्रमितां रोगियासी । अधिक जाहला त्रिदोषी ।
उतरतां ग्रामदेशीं । अतिसंकट जाहले पैं ॥ ७६ ॥
विचारितां श्रीगुरुसी । गेले होते संगमासी ।
जावें म्हणोनि दर्शनासी । निघती झाली तये वेळीं ॥ ७७ ॥
पतिव्रता तये वेळ । आली आपुले पतिजवळ ।
पहातां झाला अंतःकाळ । प्राण गेला तत्क्षणी ॥ ७८ ॥
आकांत करी ते नारी । लोळतसे धरणीवरी ।
भोंसकूनि घ्यावया घेतां सुरी । वारिती तियेसी ग्राम लोक ॥ ७९ ॥
आफळी शिर भूमीसी । हाणी उरीं पाषाणेसी ।
केश मोकळे आक्रोशी । प्रलापीतसे परियेसा ॥ ८० ॥
हा हा देवा काय केले । कां मज गाईसी गांजिलें ।
आशा करुनि आल्यें । राखिसी प्राण म्हणोनि ॥ ८१ ॥
पूजेसी जातां देउळांत । पुढें देऊळचि करी अतिघात ।
ऐसें ऐकों कानीं मात । दृष्टांत झाला आपणासी ॥ ८२ ॥
उष्णकाळीं तापोनि नरु । ठाकोनि जाय एखादा तरु ।
वृक्षचि पडे आघात थोरु । तयापरी झालें मज ॥ ८३ ॥
तृषेकरुनि पीडित । जाय मनुष्य गंगेंतं ।
संधी सुसरी करी घात । तयापरी मज झालें ॥ ८४ ॥
व्याघ्रभयें पळे धेनु । जाय आधार म्हणोनु ।
तेथेंचि वधिती यवनु । तयापरी झाले मज ॥ ८५ ॥
ऐसी पापी दैवहीन । आपुले पतीचा घेतला प्राण ।
मातापितरांसी त्यजून । घेवोनि आल्यें विदेशीं ॥ ८६ ॥
येणेंपरी दुःख करीत । पाहूं आले जन समस्त ।
संभाषिताति दुःख शमता । अनेकपरीकरुनियां ॥ ८७ ॥
वारिताति नारी सुवासिनी । कां वो दुःख करिसी कामिनी ।
विचार करी अंतःकरणीं । होणार न चुके सकळिकांसी ॥ ८८ ॥
ऐसें म्हणतां नगरनारी । तिसी दुःख झालें भारी ।
आठवीतसे परोपरी । आपुलें जन्मकर्म सकळ ॥ ८९ ॥
ऐका तुम्ही मायबहिणी । आतां कैसी वांचूं प्राणीं ।
पतीसी आल्यें घेऊनि । याची आशा करोनियां ॥ ९० ॥
आतां कवणा शरण जावें । राखेल कोण मज जीवें ।
प्राणेश्र्वरा त्यजूनि जीवें । केवीं वांचूं म्हणतसे ॥ ९१ ॥
बाळपणीं गौरीसी । पूजा केली शंकरासी ।
विवाह होतां परियेसीं । पूजा केली मंगळागौरी ॥ ९२ ॥
अहेवपणाचे आशेनीं । पूजा केली म्यां भवानी ।
सांगती मातें सुवासिनी । आनेकपरी व्रतादिकें ॥ ९३ ॥
जें जें सांगती मातें व्रत । केली पूजा अखंडित ।
समस्त जाहलें आतां व्यर्थ । रुसली गौरी आपणावरी ॥ ९४ ॥
आतां माझिये हळदीसी । चोर पडले गळेसरसी ।
सर्वस्व दिधलें वन्हीसी । कंकण-कंचुकी परियेसा ॥ ९५ ॥
कोठे गेलें माझें पुण्य । वृथा पूजिला गौरीरमण ।
कैसे केलें मज निर्वाण । ऐका मायबहिणी हो ॥ ९६ ॥
केवीं राहूं आतां आपण । पति होता माझा प्राण ।
लोकांसरिसा नोहे जाण । प्राणेश्र्वर परियेसा ॥ ९७ ॥
ऐसें नानापरी देखा । करी पतिव्रता दुःखा ।
पतीच्या पाहूनियां मुखा । आणिक दुःख अधिक करी ॥ ९८ ॥
आलिंगोनि प्रेतासि । रोदन करी बहुवसी ।
आठवी आपुले पूर्व दिवसी । पूर्वस्नेह तये वेळीं ॥ ९९ ॥
